Gamification in de praktijk

Duurzame gedragsverandering. Op de werkvloer en tijdens werktijd.

Middels gamification stuur je op gedragsverandering. Technieken, die spel zo leuk of zelfs verslavend maken, gebruik je om wenselijk gedrag aan te moedigen en te belonen.

Kennis leidt niet tot nieuw gedrag

Als leidinggevenden en L&D professionals zijn we gewend om vooral op kennis te sturen om gedragsverandering te bereiken. We maken een e-learning, regelen een training of presentatie of hangen een poster op in de hoop dat lezen, horen, en begrijpen dan vanzelf leidt tot ander gedrag. Helaas blijkt dit niet zo te werken.

Zelfs wanneer we als collega’s onderling het gesprek aangaan en nieuwe afspraken maken over een andere werkwijze, leidt dit maar zelden tot een snelle en volledige gedragsverandering. De wil is er wel maar ons oude gedrag is geconditioneerd. Om tot gedragsverandering te komen zijn andere prikkels nodig.

Plezier, verbinding en beloning

Nieuw gedrag zullen we moeten inslijpen, op de werkvloer en tijdens werktijd. Dit lukt als ook de situatie op de werkvloer (tijdelijk) veranderd en medewerkers, steeds heel bewust, beloont worden voor het nieuwe en gewenste gedrag. De beloningen in sociale status, het gevoel gezien en gewaardeerd te worden en het gevoel van plezier en verbinding dat hoort bij gamification, maakt sturen op gedragsverandering schaalbaar én effectief.   

Om, binnen een kort tijdsbestek, een grootschalige verandering tot stand te brengen, is gamification veel effectiever dan traditionele events, e-learnings en posters. Om gamification succesvol in te zetten, zul je de juiste kansen moeten benutten en valkuilen vermijden. We hebben een aantal praktische tips voor je op een rij gezet.  

Zelf aan de slag met gamification? Hier vind je praktische tips, kansen en valkuilen: 

Praktische tips

De volgende uitgangspunten hebben zich talloze malen bewezen in de praktijk en helpen je gamification succesvol in te zetten:

Eerst draagvlak voor de WHY, dan je game lanceren


Voor een deel van je doelgroep zal gamification in eerste instantie vreemd overkomen. “We zijn toch een serieus bedrijf?” hoor je ze denken. Door eerst het waarom van de gewenste verandering nog eens goed toe te lichten en daarna aan te geven dat als we dan toch moeten veranderen we dat dan maar op een leuke manier moeten doen, zorg je voor draagvlak en momentum. Lanceer pas daarna je game. Een goed ingerichte game trekt ook de laatste twijfelaars mee en houdt gedurende het hele traject de betrokkenheid hoog. Een kick-off doe je middels een klein event, een workshop of als afsluiting van een meeting. Ook een goede kick-off video kan helpen je game succesvol te lanceren.

Beloon kennis maar vooral gedrag


Om met gamification gedragsverandering te stimuleren moet je natuurlijk vooral gedrag belonen. Zeker binnen een grote organisatie blijkt dat best lastig. Toch zijn er ook in jouw organisatie volop mogelijkheden. Je kunt bijvoorbeeld:

  1. Bestaande audits gebruiken. Middels audits meet je wellicht al gedrag. Denk aan meeluistergespreken, checklijsten, mystery-shops, etc. In plaats te blijven focussen op hetgeen niet goed gaat, wordt een audit bij gamification een kans om te scoren.
  2. KPI’s inzetten. Klanttevredenheid, sales, productiviteit… Wordt er bij jullie op KPI”s gestuurd? En zijn deze KPI’s direct te linken aan gedrag? Door een KPI score om te zetten in een gamescore beloon je nu gedrag.
  3. Act & Reflect. Gedrag meten is vaak lastig te automatiseren. Een goed gamificationplatform kan echter wel het invullen van een reflectie op gedrag omzetten in een gamescore. De inhoud bespreekt de deelnemer tijdens de volgende team-meeting. Zo leren ze ook nog eens van elkaar.
  4. Een Deel & Waardeer module inzetten. Goede ideeën, voorbeelden van gedragingen die wél of juist niet werken… Door het delen van ervaringen of experimenteren te belonen met een game-score, moedig je mensen aan om nieuwe dingen te proberen, te doen. Collega’s geven badges middels de Waardeer optie. Handig, zo kun je de beste initiatieven er straks uit filteren om die na afloop van de game structureel toe te passen.
  5. De coach-module gebruiken. Teamleiders worden geacht een groot deel van hun tijd te coachen. In de praktijk blijkt dit lastig en als ze dan een coachgesprek hebben, ligt de focus vaak op dat wat er niet goed gaat. Via de coach-module reikt de teamleider badges uit voor getoonde vaardigheden en wordt coachen juist positief. Krijgt mijn teammaatje een badge? Dan gaat onze gehele teamscore omhoog.

Versterk je game met een inspirerende verhaallijn


Een verandering in de omgeving maakt verandering op de werkvloer makkelijker. Door gedrag op de werkvloer te belonen in een virtuele verhaallijn zet je de turbo op gedragsverandering. Natuurlijk snap je dat jullie niet echt de wereld rondreizen als je het Globetrotters thema inzet of winnaar wordt van een echt sporttoernooi maar net als met die feel-good movie… het voelt wel lekker om de held te spelen en daarom willen we meer.

Speel individueel, beloon vooral de teams


Net als op de voetbalclub. Als je eenmaal lid bent van een team verzaak je niet. Ook als het regent kom je opdagen. En omdat je nu eenmaal een team bent doe je ook je best als je een keertje geen zin hebt. Als jij scoort wint het team en dat is goed voor jouw status en die van je teammaatjes. Na het seizoen zijn jullie blij, tevreden en meer verbonden, ook als je geen kampioen geworden bent. Bij gamification vergroot je betrokkenheid en resultaat door medewerkers in teams te laten spelen.

Wél competitie, géén verliezers


Bij de meeste organisaties vergroot een beetje competitie plezier en betrokkenheid. Hou wel rekening met collega’s die niet zo competitief zijn. De inhoud van je programma is leidend, het competitieve element ondersteunend. Door allemaal en gelijktijdig naar een gezamenlijk einddoel toe te werken, voelt het voor alle deelnemers als een overwinning. Een beetje zoals het zou voelen als je een marathon zou uitlopen of een berg hebt beklommen. Zeker, als team klappen we voor de winnaar maar we zijn vooral trots op het feit dat ook wij de finish hebben gehaald.

Lang genoeg voor een blijvend effect, kort genoeg om bijzonder te blijven


Gamification is een krachtig instrument. Zie het als een turbo op gedragsverandering. Zet de turbo echter niet altijd aan want dan blaas je ‘m op. Spel blijft krachtig als we het bijzonder maken. De Olympische spelen, het WK voetbal… Slechts eens in de vier jaar heb je als sporter een kans maar dan sta je ook écht in de spotlights. Er is volop aandacht voor de opening en voor de afsluiting. Om tot een duurzaam effect te komen is het belangrijk dat deelnemers gedurende de game vrijwel dagelijks bewust met de nieuwe vaardigheid of gedragsafspraak bezig zijn. Vaak is 15 min per dag al genoeg. Afhankelijk van de complexiteit van de gedragsverandering laat je je game minimaal twee tot maximaal zeven weken duren. 

Start met een Game-plan

Je doelen specificeren, een vorm uitwerken die past bij je doelgroep en organisatie, een heldere businesscase, plan van aanpak en planning. Allemaal zaken die naar voren komen in je Game-plan. Als Team4Growth gebruiken we een praktische en bewezen template.


Zelf aan de slag met gamification?

Natuurlijk kun je zelf aan de slag met scorelijsten, met wekelijkse challenges over de mail en quizzes tijdens de vrijdagmiddagborrel. Om gamification voor grotere groepen succesvol in te zetten moet je echter beschikken over software waarmee je gedrag en KPI’s kunt omzetten in scores. Reflectie en feedback wil je graag belonen en deelbaar maken. Grote groepen moeten worden ingedeeld in poules en teams en een inspirerende verhaallijn biedt de mogelijkheid voor tal van progressie en beloningsystemen die bijna verslavend werken.

Een groot en succesvol gamification traject opzetten kan dus tijdrovend en kostbaar zijn.  
Om gamification ook voor jouw organisatie bereikbaar te maken biedt 4Growth het ACE!  Gamification platform. Het uitgebreide en bewezen platform om snel en tegen een aantrekkelijk tarief succesvol gamification te kunnen inzetten.

Weten of gamification ook bij jullie leidt tot gedragsverandering? Doe de Game-scan!

Om succesvol gamification in te zetten moet de situatie voldoen aan een aantal randvoorwaarden. De metafoor van een turbo op gedragsverandering past ook hier. De turbo gaat alleen maar helpen als de rest van de auto ook goed functioneert. Op een auto waar de achterwielen bijna vanaf vallen moet je geen turbo plaatsen.

Om gamification te laten slagen moet er een basis zijn van emotionele veiligheid. De directie moet steun bieden en leidinggevenden zijn betrokken. Gedurende de game-periode, vaak zo’n zes weken, moeten medewerkers gemiddeld zo’n 15 minuten per dag tijd en ruimte hebben om bewust met de game bezig te zijn. Voor de duidelijkheid: Gamen betekent hier actief leren, gedrag en vaardigheden in de praktijk brengen, reflecteren en ervaringen delen.

Bij 4Growth hebben we alle randvoorwaarden in kaart gebracht en een Game-scan ontwikkeld. Na het invullen van de scan weet je of jullie als organisatie klaar zijn om middels gamification tot gedragsverandering te komen. Zijn jullie er nog niet klaar voor? Dan geeft de Game-scan exact aan wat je kunt doen om gamification wel succesvol in te zetten.